Χρήση του όρου «κρέμα» στην επισήμανση των αλκοολούχων ποτών.

    Η χρήση του όρου «κρέμα» (συνηθέστερον στις ξενόγλωσσες εκδοχές, όπως π.χ. ‘cream’ & ‘crème’) στην επισήμανση των αλκοολούχων ποτών έχει μακρά παράδοση και αφορά αποκλειστικά την κατηγορία των λικέρ. Στην χώρα μας παράγονται λικέρ αυτής της κατηγορίας. Στην επισήμανσή τους χρησιμοποιούνται ενδείξεις σε διάφορες γλώσσες, όπως ελληνική (κρέμα), αγγλική (cream), γαλλική (crème), ιταλική (crema).

  Α. Διατάξεις του απερχόμενου κανονισμού (ΕΚ) 110/2008

     Στην νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η χρήση της ένδειξης αυτής στην γαλλική γλώσσα (crème) αποτυπώνεται ήδη στον πρώτο κανονισμό (1576/89) για τα αλκοολούχα ποτά. Στον κανονισμό (ΕΚ) 110/2008 υπάρχει ειδική κατηγορία, (33 του παραρτήματος ΙΙ), της οποίας οι προδιαγραφές προβλέπονται ως ακολούθως:

33. Crème de (ακολουθεί το όνομα του φρούτου ή της πρώτης ύλης που χρησιμοποιήθηκε)

α) Το αλκοολούχο ποτό που είναι γνωστό ως Crème de (ακολουθούμενο από το όνομα του φρούτου ή της πρώτης ύλης που χρησιμοποιήθηκε), εξαιρουμένων των γαλακτοκομικών προϊόντων, είναι λικέρ με ελάχιστη περιεκτικότητα σε σάκχαρα ίση με 250 γραμμάρια ανά λίτρο, εκπεφρασμένη ως ιμβερτοσάκχαρο.

β) Ο ελάχιστος κατ’ όγκο αλκοολικός τίτλος του crème de (ακολουθεί το όνομα του φρούτου ή της πρώτης ύλης που χρησιμοποιήθηκε) είναι 15 %.

γ) Για το συγκεκριμένο αλκοολούχο ποτό εφαρμόζονται οι κανόνες που καθορίζονται στην κατηγορία 32 σχετικά με τις αρτυματικές ουσίες και παρασκευάσματα για τα λικέρ.

δ) Η επωνυμία πώλησης μπορεί να συμπληρώνεται από τον όρο «λικέρ».

     Στον κανονισμό 110/2008, το Crème de Cassis αποτελεί διακριτή κατηγορία (34 του παραρτήματος ΙΙ), για την οποία προβλέπονται οι κατωτέρω προδιαγραφές:

34. Crème de Cassis

α) Crème de cassis είναι το λικέρ από μαύρα φραγκοστάφυλα, με ελάχιστη περιεκτικότητα σε σάκχαρα ίση με 400 γραμμάρια ανά λίτρο, εκφρασμένη σε ιμβερτοσάκχαρο.

β) Ο ελάχιστος κατ’ όγκο αλκοολικός τίτλος του crème de cassis είναι 15 %.

γ) Για το crème de cassis εφαρμόζονται οι κανόνες που καθορίζονται στην κατηγορία 32 σχετικά με τις αρτυματικές ουσίες και παρασκευάσματα για τα λικέρ.

δ) Η επωνυμία πώλησης μπορεί να συμπληρώνεται από τον όρο «λικέρ».

(Η κατηγορία 32 αφορά εν γένει τα λικέρ)

     Ο όρος Crème de Cassis  (σε αντίθεση με τον όρο Crème de) αναγράφεται με πλάγιους χαρακτήρες, το οποίο συνεπάγεται ότι δεν μπορεί να μεταφρασθεί σε καμμία άλλη γλώσσα, πρέπει να είναι στην γαλλική. Ωστόσο, ο όρος Crème de, ενώ δεν αναγράφεται με πλάγιους χαρακτήρες, παραμένει στην γαλλική γλώσσα και σε άλλες γλωσσικές εκδοχές του κανονισμού 110/2008, όπως η ελληνική και η αγγλική, αντίθετα με την ιταλική, στην οποία μεταφράζεται στον όρο “Crema di”.

     Επισημαίνεται ότι στον απερχόμενο κανονισμό 110/2008, δεν υπάρχουν ειδικές διατάξεις,  όσον αφορά την γενικότερη χρήση του όρου «κρέμα» στα αλκοολούχα ποτά, συνάγεται ωστόσο από τον ορισμό του λικέρ “Crème de”, ότι η ένδειξη αυτή μπορεί να σχετίζεται με την περιεκτικότητα του λικέρ σε γαλακτοκομικά προϊόντα.

 

Β. Διατάξεις του νέου κανονισμού (ΕΕ) 2019/787

     Στον κανονισμό 2019/787, ο οποίος ήδη ισχύει και επίκειται η εφαρμογή του από τις 25 Μαΐού 2021, παραμένει η κατηγορία ‘Crème de’ (34 του παραρτήματος Ι), στην οποία ενσωματώνεται ως ειδική περίπτωση το «crème de cassis»:

34. Crème de (συμπληρώνεται με το όνομα του φρούτου ή της άλλης πρώτης ύλης που χρησιμοποιήθηκε)

α) Crème de (που συμπληρώνεται με το όνομα ενός φρούτου ή άλλης πρώτης ύλης που χρησιμοποιήθηκε) είναι το λικέρ, το οποίο περιέχει γλυκαντικές ύλες σε ποσότητα η οποία εκπεφρασμένη σε ιμβερτοσάκχαρο είναι κατ' ελάχιστον ίση με 250 γραμμάρια ανά λίτρο.

β) Ο ελάχιστος κατ' όγκο αλκοολικός τίτλος του crème de (συμπληρώνεται με το όνομα ενός φρούτου ή της άλλης πρώτης ύλης που χρησιμοποιήθηκε) είναι 15 %.

γ) Για το συγκεκριμένο αλκοολούχο ποτό εφαρμόζονται οι κανόνες που καθορίζονται στην κατηγορία 33 σχετικά με τις αρωματικές ουσίες και παρασκευάσματα για τα λικέρ.

δ) Από τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιήθηκαν εξαιρούνται τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

ε) Το φρούτο ή κάθε άλλη πρώτη ύλη που χρησιμοποιείται στη νόμιμη ονομασία είναι το φρούτο ή η πρώτη ύλη που προσδίδει στο εν λόγω αλκοολούχο ποτό το κυρίαρχο άρωμά του.

στ) Η νόμιμη ονομασία μπορεί να συμπληρώνεται με τον όρο «λικέρ».

ζ) Η νόμιμη ονομασία «crème de cassis» χρησιμοποιείται μόνο για λικέρ που παράγονται με μαύρα φραγκοστάφυλα, τα οποία περιέχουν γλυκαντικές ύλες σε ποσότητα η οποία, εκπεφρασμένη σε ιμβερτοσάκχαρο, υπερβαίνει τα 400 γραμμάρια ανά λίτρο.

 

     Με τον κανονισμό αυτό, θεσπίζονται για πρώτη φορά ειδικές διατάξεις που αφορούν την χρήση του όρου “cream” στα λικέρ που περιέχουν γαλακτοκομικά προϊόντα.

Κατ’ αρχήν στην κατηγορία «λικέρ» (33 του παραρτήματος Ι) προβλέπεται:

δ) Η νόμιμη ονομασία μπορεί να είναι «λικέρ» σε όλα τα κράτη μέλη και:

(τέταρτη παύλα) — με την επιφύλαξη του άρθρου 3 σημείο 2), του άρθρου 10 παράγραφος 5 στοιχείο β) και του άρθρου 11, για τα λικέρ που περιέχουν γάλα ή γαλακτοκομικά προϊόντα, η νόμιμη ονομασία μπορεί να είναι «cream», συνοδευόμενη από την ονομασία της πρώτης ύλης που χρησιμοποιείται και προσδίδει στο λικέρ το κυρίαρχο άρωμα/γεύση του, με ή χωρίς τον όρο «λικέρ».

 

Γ. Χρήση της ένδειξης «κρέμα» και των συναφών στον σύνθετο όρο.

     Σύμφωνα με τις διατάξεις του στοιχείου 2 του άρθρου 3 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/787, ορίζεται ο σύνθετος όρος:

2) «σύνθετος όρος»: σε σχέση με την περιγραφή, παρουσίαση και επισήμανση ποτού με αλκοόλη, ο συνδυασμός νόμιμης ονομασίας που προβλέπεται στις κατηγορίες αλκοολούχων ποτών που εκτίθενται στο παράρτημα I ή της γεωγραφικής ένδειξης για ένα αλκοολούχο ποτό από το οποίο προέρχεται το σύνολο της αλκοόλης του τελικού προϊόντος, με ένα ή περισσότερα από τα κάτωθι στοιχεία:

α)    την ονομασία ενός ή περισσοτέρων τροφίμων εκτός ποτού με αλκοόλη και εκτός

τροφίμων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του εν λόγω αλκοολούχου ποτού σύμφωνα με το παράρτημα I, ή επίθετα που προέρχονται από αυτές τις ονομασίες,

β)    τον όρο «λικέρ» ή «κρέμα»·

     Στο σημείο β της παραγράφου 5 του άρθρου 10 προβλέπεται ότι η νόμιμη ονομασία του αλκοολούχου ποτού, δύναται να «αντικαθίσταται από έναν σύνθετο όρο που περιλαμβάνει τους όρους «λικέρ» ή  «cream», υπό τον όρο ότι το τελικό προϊόν ικανοποιεί τις απαιτήσεις της κατηγορίας 33 του παραρτήματος I (λικέρ)»

 

     Παρατίθενται κατωτέρω παραδείγματα επιτρεπόμενης χρήσης της ένδειξης «κρέμα» στην επισήμανση των αλκοολούχων ποτών (σε διάφορες γλώσσες), εφ’ όσον πληρούνται οι προδιαγραφές του λικέρ (κατηγορία 33 του παραρτήματος Ι) και του όρου «κρέμα» (δηλαδή οι προδιαγραφές του λικέρ και χρήση γάλακτος ή γαλακτοκομικών προϊόντων ).

-Whisky cream (αγγλικά)

- Irish Whiskey Cream (αγγλικά)

-Crème de Cognac (γαλλικά)

-Crema di Grappa (ιταλικά)

-Crema de Orujo de Galicia (ισπανικά)

-Krem na bazie Polskiei Wodki (πολωνικά)

Σ’ όλες αυτές τις περιπτώσεις οι ως άνω σύνθετοι όροι μπορούν να αντικαταστήσουν τη νόμιμη ονομασία ‘λικέρ’.

     Όσον αφορά την γλώσσα αναγραφής της ένδειξης “cream” στην επισήμανση των αλκοολούχων ποτών,  ακολουθείται ο γενικός κανόνας, σύμφωνα με τον οποίο κάθε όρος μπορεί να μεταφρασθεί σε όλες τις επίσημες γλώσσες της Ε.Ε., εκτός των περιπτώσεων, όπου αναγράφεται στον κανονισμό με πλάγιους χαρακτήρες, οπότε δεν μπορεί να αποδοθεί σε καμμία άλλη γλώσσα. Δεδομένου ότι ο όρος “cream” δεν αναγράφεται με πλάγιους χαρακτήρες στις διατάξεις περί νόμιμης ονομασίας και σύνθετου όρου, προκύπτει ότι μπορεί να μεταφρασθεί σε όλες τις γλώσσες των Κρατών-Μελών της Ε.Ε.

     Μόνο σε μια περίπτωση προβλέπεται γλωσσικός περιορισμός, συγκεκριμένα σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 12 που αφορά τις μνείες των αλκοολούχων ποτών στην επισήμανση των τροφίμων, προβλέπεται:

3. Κατά παρέκκλιση από την παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου και από το άρθρο 13 παράγραφος 4, στην περιγραφή, παρουσίαση και επισήμανση αλκοολούχου ποτού που ικανοποιεί τις απαιτήσεις των κατηγοριών 33 έως 40 του παραρτήματος I, επιτρέπεται η μνεία στις νόμιμες ονομασίες που προβλέπονται για μία ή περισσότερες κατηγορίες αλκοολούχων ποτών που παρατίθενται στο εν λόγω παράρτημα ή για μία ή περισσότερες γεωγραφικές ενδείξεις αλκοολούχων ποτών, υπό τον όρο ότι:

........γ) ο όρος «cream» δεν εμφανίζεται στη νόμιμη ονομασία ενός αλκοολούχου ποτού που ικανοποιεί τις απαιτήσεις των κατηγοριών 33 έως 40 του παραρτήματος I ή στην επίσημη ονομασία του αλκοολούχου ποτού ή των αλκοολούχων ποτών που αναφέρονται στη μνεία.

     Με βάση την ως άνω διάταξη δεν επιτρέπεται η χρήση μόνον της αγγλικής λέξης “cream”, επιτρεπομένης της χρήσης του αντίστοιχου όρου στις άλλες γλώσσες. Η εξαίρεση αυτή αποσκοπεί στην διασφάλιση της φήμης της γεωγραφικής ένδειξης Irish Cream.

 

     Εν κατακλείδι, η νέα νομοθεσία της Ένωσης για τα αλκοολούχα ποτά (κανονισμός 2019/787) εξακολουθεί να ρυθμίζει την χρήση του όρου «κρέμα» θεσπίζοντας και σαφέστερες διατάξεις. Ένα σημείο που ίσως εξακολουθεί να χρήζει περαιτέρω αποσαφήνισης είναι η διατήρηση της γαλλικής φράσης ‘Crème de’ στον τίτλο της κατηγορίας 34 του Παραρτήματος Ι και σε άλλες γλωσσικές εκδοχές του κανονισμού 2019/787, όπως η ελληνική και η αγγλική, η οποία λειτουργεί και ως η βασική, (αντίθετα με την ιταλική, στην οποία μεταφράζεται στον όρο “Crema di”), δηλαδή, ακριβώς, όπως καταγράφεται και στον απερχόμενο κανονισμό (ΕΚ) 110/2008.

Αλεξάνδρα Σκορδάκη