Περί αξιολόγησης συνέχεια...

Επειδή βλέπω ότι υπάρχουν και αντιδράσεις στο θέμα της αξιολόγησης (σχόλιο στο άρθρο  "Ο  γάιδαρος και η ουρά του" ) που λένε ότι τι είναι αυτό τέλος πάντων , κανείς δε θέλει να αξιολογηθεί, πως γίνεται να έχουμε τους αριστότερους  υπαλλήλους του κόσμου και να είμαστε σ΄ αυτά τα χάλια κλπ και ότι δεν προτείνουμε εναλλακτικές, θα ήθελα να παρατηρήσω τα παρακάτω:

1. Το υπάρχον σύστημα αξιολόγησης ( Π.Δ. 318/1992) δεν είναι ένας νόμος που λέει ότι όλοι πρέπει να παίρνουν άριστα. Έχει διαβαθμίσεις και κριτήρια.  Ο λόγος που η αξιολόγηση φαίνεται ότι γίνεται επιφανειακά είναι πραγματικός: τα κριτήρια είναι αόριστα, δεν έχουν τεθεί μετρήσιμα μεγέθη, δεν υπάρχουν προκαθορισμένοι στόχοι, οι προϊστάμενοι καλούνται απλώς να πουν τη γνώμη τους για το χαρακτήρα ή το στιλ του υπαλλήλου και τέλος κάποιοι από τους προϊστάμενους ξέρουν ότι δε θα έπρεπε να είναι προϊστάμενοι γιατί δεν έχουν οι ίδιοι αξιολογηθεί και αισθάνονται  -πολύ σωστά- ότι δε νομιμοποιούνται να κάνουν τίποτα παραπάνω.

Αν λοιπόν προσλάμβανες έναν ιδιώτη -πχ μηχανικό να σου νομιμοποιήσει ένα αυθαίρετο που είναι και της μόδας-  θα τον αξιολογούσες ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΕΡΑΣ της εργασίας με τέτοια κριτήρια;  Όπως "ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ", "ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ", "ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ";  Τι θα πουν αυτά;  Ή θα αξιολογούσες αν έπιασε τα "deadlines" , αν συμπλήρωσε πλήρως και σωστά τις φόρμες, αν το πρόστιμο που σου προανήγγειλε ήταν αυτό που τελικά πλήρωσες;  Δεν μπορεί ένας υπάλληλος που δεν έχει καθόλου μα καθόλου  "ενδιαφέρον και δημιουργικότητα" να εκτελεί τα καθήκοντά του πλήρως, σωστά και μέσα στα χρονοδιαγράμματα; Δεν μπορεί κάποιος που δεν έχει μεγάλη αποτελεσματικότητα (ότι κι αν είναι αυτό) να δουλεύει όμως πολύ σκληρά, ατελείωτες ώρες, να παίρνει δουλειά για το σπίτι και πάλι να καταφέρνει να διεκπεραιώνει ότι του αναθέτουν σωστά και μέσα στο χρονοδιάγραμμα; Κι αυτό πάλι με τη συμπεριφορά τι είναι; Υπάρχουν συμπεριφορές που απαγορεύονται από τον Κώδικα. Δεν μπορείς να βρίζεις τους συναλλασσόμενους ούτε να πας στην υπηρεσία ντυμένος μπανάνα. Αν κάνεις διάφορα  ανάρμοστα πρέπει ο προϊστάμενος να σε αναφέρει, να σε επιπλήξει, να σε επαναφέρει τέλος πάντων στην τάξη επιλέγοντας κάποιο τρόπο ανάλογο με το παράπτωμα.  Από κει και πέρα η συμπεριφορά σου, αν είναι μέσα στα όρια της νομιμότητας, είναι δικό σου θέμα. Δεν μπορεί να κρίνεσαι ανάλογα με το πόσο χαμογελάς ή πόσο ανταποκρίνεσαι στις προσκλήσεις σε πάρτι. Για αυτό λοιπόν αυτά τα κριτήρια δεν είναι δυνατό να εφαρμόζονται για αξιολόγηση της δουλειάς των ανθρώπων εκ των υστέρων. Χωρίς να είμαι ειδικός, αισθάνομαι ότι τέτοια κριτήρια- που στην πραγματικότητα είναι γενικές και αυθαίρετες εντυπώσεις- θα μπορούσαν να μετρούν όταν παίρνεις συνέντευξη για να προσλάβεις κάποιον (ποιός μου φαίνεται πχ  πιο ενθουσιώδης) όχι όμως για να αξιολογήσεις μια εργασία με συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Γι αυτό άλλωστε κάποιοι γάμοι καταλήγουν σε διαζύγια, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα.

2. Άρα ξαναγυρίζουμε στο θέμα μας: ωραία, και πως να γίνει λοιπόν η αξιολόγηση; Προτείνετε εσείς που αντιδράτε μια εναλλακτική. Εδώ θα ήθελα να πω ότι αναμφίβολα θα υπάρχουν τρόποι και προσεγγίσεις και υπάρχει μια επιστήμη γι αυτό , η Διοικητική Επιστήμη, την οποία δεν είμαστε υποχρεωμένοι όλοι να την κατέχουμε, υπάρχουν άνθρωποι όμως που την έχουν σπουδάσει.  Όπως ένας φιλόλογος μπορεί να πει "ρε φίλε πως μετράνε την ακτίνα των ατόμων τόσο μικρή που είναι, ή τον αριθμό Avogadro τόσα πολλά πραγματάκια, 10²³ , αυτό  δε γίνεται με τίποτα". Όμως εμείς στην επιστήμη μας  ξέρουμε ότι γίνεται αυτό και ξέρουμε και πώς γίνεται. Και ο έξυπνος  φιλόλογος ξέρει ότι δε μπορεί να γίνεται με μεζούρα ούτε με μέτρημα ένα- ένα.

3. ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΩΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΟΤΙ ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΟΥΣΙΩΔΩΣ ΑΚΥΡΩΝΟΥΝ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΟΠΟΙΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΙΣΗΓΟΥΝΤΑΙ ΑΥΣΤΗΡΟΤΕΡΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. ΔΙΟΤΙ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΟΣΟΣΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΛΟΙΠΑ ΜΑΣ ΛΕΝΕ ΟΤΙ ΘΑ ΔΙΟΡΙΖΕΙ Ο Κ. ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΥΣ. ΠΡΟΣ ΤΙ ΛΟΙΠΟΝ Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ;

Παραθέτω ένα πολύ καλό σχόλιο  από τη δημόσια διαβούλευση για το Νομοσχέδιο περί αξιολόγησης όπως αναρτήθηκε στη "ΔΙΑΥΓΕΙΑ" :

ΟΜΙΛΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ-ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ

Επί των θεμάτων της ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ έχουμε τις εξής επισημάνσεις:

1. Ποιό ακριβώς σύστημα αξιολόγησης ισχύει σήμερα;

Σήμερα, είναι άγνωστο ποιό ακριβώς σύστημα αξιολόγησης πρέπει να εφαρμόζεται καθότι ισχύουν τρία διαφορετικά νομοθετικά πλαίσια:

 Ν. 3528/07 (ΥΚ) και 3584/07 (Κώδικας Δημοτικών Υπαλλήλων), όπως έχουν τροποποιηθεί από τον Ν.3839/10 ή

ο Ν.4024/11 ο οποίος στο άρθρο 7 παρ. 4 ορίζει άλλο πλαίσιο αξιολόγησης και προβλέπει την έκδοση σχετικού π.δ/τος ή

 ο Ν.3230/2004 (στοχοθεσία, μετρήσεις) ο οποίος στο άρθρο 3 παρ. 4 ορίζει άλλο σύστημα και έκδοση άλλου π.δ/τος

Δεν θα έπρεπε όμως κάνοντας χρήση της κοινής λογικής πρώτα να ξεκαθαρίσει ποιο ακριβώς σύστημα ισχύει, δηλαδή να ξεκαθαρίσει το ΜΕΙΖΟΝ και στη συνέχεια να ασχοληθούμε με το επιμέρους;

2. Σε ποιά δεδομένα βασίζεται η πρόταση;

Ποιά είναι τα πραγματικά στοιχεία που στηρίζουν την συγκεκριμένη επιλογή; Δεν παρατίθεται κανένα απολύτως σχετικό στοιχείο.

 Πόσες ακριβώς είναι οι αξιολογήσεις που υφίστανται με άριστα και τι ποσοστό αντιπροσωπεύουν;

 Ποιά είναι τα ακριβή στοιχεία ανά φορέα της Διοίκησης;

Πότε ακριβώς έχουν συνταχθεί οι εκθέσεις; Όταν έπρεπε ή αργότερα;

Δεν θα έπρεπε όμως έστω στοιχειωδώς να κατατεθούν τα εν λόγω στοιχεία που αποτελούν την αιτιολογική βάση της πρότασης;

3. Τα υφιστάμενα κριτήρια αξιολόγησης είναι ικανοποιητικά;

Το Π.Δ. 318/1992, στο οποίο προβλέπονται οι εκθέσεις αξιολόγησης, ορίζει κριτήρια τα οποία είναι αόριστα και στην πράξη ανεφάρμοστα (πως μετριέται η «αποτελεσματικότητα»;), τα οποία ορίστηκαν σε εφαρμογή του νόμου 2085/1992, ο οποίος θεωρήθηκε προβληματικός και τροποποιήθηκε τόσο το 1994 (ν.2190, προσωρινά) όσο και το 1999 (με τον νέο ΥΚ). Το διάταγμα εξακολουθεί σήμερα να ισχύει παρότι παρωχημένο και ακατάλληλο. Τότε πάντως (1992) είχε και πάλι οριστεί ποσόστωση, με Υπουργική Απόφαση του Υπουργού κ.Σωτήρη Κούβελα, που ΔΕΝ είχε καταστεί δυνατόν να εφαρμοστεί, καταδεικνύοντας ότι, η εκ των προτέρων και αυθαίρετη ποσόστωση είναι η εύκολη λύση στην οποία καταφεύγουμε όταν δεν έχουμε δυνατότητες πραγματικής και αξιόπιστης αξιολόγησης.

4. Σε τι θα χρησιμεύσει η προτεινόμενη ρύθμιση; Ποιός είναι ο στόχος;

Στόχος είναι η ανάδειξη των αρίστων ώστε να καταλάβουν σε μεταγενέστερο χρόνο τις θέσεις ευθύνης; Εάν ναι τότε γιατί η κυβέρνηση δεν εφαρμόζει τη νομιμότητα στις επιλογές των προϊσταμένων της Διοίκησης;

Σήμερα, έχουν λήξει πολλές θητείες προϊσταμένων και οι νέοι προϊστάμενοι γίνονται με απευθείας αναθέσεις της πολιτικής ηγεσίας. Οι περισσότεροι δηλαδή προϊστάμενοι ΔΕΝ είναι νόμιμα τοποθετημένοι αλλά απλά διορισμένοι παρά την απαίτηση του ΥΚ για κρίση εντός μηνός από την κένωση θέσης. Αρκετών εξ αυτών, η κομματική προέλευση ή ένταξη είναι ευκόλως διαπιστώσιμη….

5. Πώς οι διορισμένοι με μη αξιοκρατικό τρόπο θα επιλέξουν με αξιοκρατικό τρόπο τους υπολοίπους;

Ενώ για την επιλογή των προϊσταμένων είναι σε ισχύ ο ν. 3839/2010 επιλέγεται η μη εφαρμογή της νομιμότητας και αντ’ αυτής οι απευθείας αναθέσεις σε όλο το εύρος της Δημόσιας Διοίκησης. Ουσιαστικά ο καθένας πολιτικός προϊστάμενος διορίζει τους ευνοούμενούς του (υπουργός, γενικός γραμματέας Αποκεντρωμένης, περιφερειάρχης, δήμαρχος κλπ).

Αυτοί λοιπόν οι διορισμένοι προϊστάμενοι θα έρθουν στη συνέχεια να κρίνουν τους υφιστάμενούς τους με την ποσόστωση! ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟ από ηθική άποψη, προβληματικό από πλευράς νομιμότητας και έντονα διχαστικό-συγκρουσιακό όσον αφορά την εφαρμογή.

6. Ξανά. Ποιός είναι τελικά ο στόχος;

Μήπως τελικά ο στόχος δεν είναι η εφαρμογή της αξιοκρατίας στη Διοίκηση αλλά η επιλογή από τους διορισμένους προϊσταμένους τόσο εκείνων που θα οδεύσουν προς την έξοδο (το 15%) όσο και των επόμενων, «ημέτερων» προϊσταμένων (το 25%);

Η Διοικητική Επιστήμη θεωρεί ως αυτονόητο ότι ο ΜΟΝΟΣ σοβαρός τρόπος αξιολόγησης της απόδοσης, δεν μπορεί παρά να στηρίζεται στο αποτέλεσμα της προηγηθείσας στοχοθεσίας και των σχετικών μετρήσεων (αξιολόγηση της επίτευξης προκαθορισμένων στόχων με διαδικασίες μετρήσεων-δείκτες κλπ, βλ. μεταξύ άλλων, Koontz-O’Donnell 1984, Χ.Κανελλόπουλος 1990, Π.Χατζηπαντελή 1998, Μ.Ζαβλανός 2002, Ν.Σκουλάς 2010 κ.α.). Τα υπόλοιπα είναι, ή φαντασιακές ασκήσεις επί χάρτου ή σκόπιμη προσπάθεια αναπαραγωγής της κλασικής κομματικής λογικής και διάσωσης της ημέτερης πελατείας…

ΚΚ