Επίσκεψη μαθητών στο γραφείο Χημικών Υπηρεσιών Χανίων

Η Χημική Υπηρεσία Κρήτης, Γραφείο Χανίων, φιλοξένησε πρόσφατα, τους μαθητές  των Εκπαιδευτηρίων Θεοδωρόπουλου, στο εργαστήριό της και στο Εκθετήριο Παλαιού Εξοπλισμού («Μουσείο Χημείας Χανίων»).

Ο αν. προϊστάμενος κ. Μαρκάκης Ευάγγελος, ξενάγησε τα παιδιά στο χώρο που αναπαριστά το γραφείο του Ι. Βαμβακά, χημικού που ίδρυσε το 1894, στα Χανιά, το πρώτο δημαρχιακό χημικό εργαστήριο.

 Η ξενάγηση συνεχίστηκε στο χώρο που φυλάσσεται παλαιός εργαστηριακός εξοπλισμός.

Επειδή, η επίσκεψη εντασσόταν στο πλαίσιο των μαθημάτων τους, που αφορά στην πρόληψη συμπεριφορών υψηλού κινδύνου, επιλέχτηκε να επιδειχτεί στους μαθητές/τριες,  στο σύγχρονο εργαστήριο, το θέμα του αλκοόλ, ουσίας που προκαλεί εθισμό.

Έμαθαν τι σημαίνει αλκοολικός βαθμός. Είδαν ετικέτες αλκοολικών ποτών, στις οποίες αναγράφεται ο αλκοολικός βαθμός, όπως για παράδειγμα,  μπύρα 5% vol, κρασί 12% vol, λικέρ ρόδι 12% vol,  τσίπουρο /τσικουδιά  39% vol και  ούζο 37% vol.

Παρατήρησαν τους υδρατμούς να υγροποιούνται σε ύαλο ωρολογίου που σκέπαζε ένα ποτήρι ζέσης και είδαν την όμοια διαδικασία, σε εικόνα κεραμικής αποστακτικής συσκευής, που βρέθηκε σε ανασκαφή, στην Μεσοποταμία (Tepe Gawra, Iraq, 3000BC).

Γνώρισαν για την απόσταξη ενός  αλκοολούχου ποτού και τη μέτρηση στο απόσταγμα, με αλκοολόμετρο, του περιεχόμενου αλκοόλ, δηλαδή τον υπολογισμό του αλκοολικού βαθμού.

Είναι ένα από τα αντικείμενα αρμοδιότητας της Χημικής Υπηρεσίας, αυτό του ελέγχου της συμμόρφωσης, της παραγωγής και της επισήμανσης των ποτών, με την νομοθεσία, για την προστασία του καταναλωτή.

Η χρήση, μη συμμορφούμενων με τη νομοθεσία, οινοπνευματωδών ποτών ενέχει κίνδυνο για την υγεία,  η δε κατάχρησή τους προκαλεί εθισμό και βλαβερές συνέπειες στον ανθρώπινο οργανισμό.

• άμεσες: εξάρτηση, άγχος , σύγχυση, βιαιότητες, συμπεριφορές στέρησης , αλκοολισμός, κίρρωση του ήπατος, θάνατος.

• έμμεσες: τροχαία δυστυχήματα, παραβατικότητα, θάνατος.

Στη συνέχεια, έμαθαν βιωματικά για το αλκοτέστ, που αποτελεί τον καθιερωμένο έλεγχο της τροχαίας για να εντοπίσει όλους όσους χρησιμοποιούν το όχημα τους, υπό την επήρεια αλκοόλ. Όσο περισσότερους βαθμούς αλκοόλ έχει ένα ποτό, τόσο μικρότερη ποσότητα χρειάζεται να καταναλώσεις, για να φτάσεις τα νόμιμα όρια του αλκοτέστ.

Τους επιδείχτηκε η χημική αντίδραση στην οποία στηρίζεται η εξέταση.

Το αλκοτέστ μετρά το περιεχόμενο αλκοόλ στον εκπνεόμενο αέρα του οδηγού. Περνώντας μέσα από τον ενσωματωμένο σωλήνα,  οξειδώνει μια ουσία που υπάρχει ανάμεσα στις δύο χαραγές του σωλήνα και  το χρώμα της ουσίας από κίτρινο (διχρωμικό κάλιο) γίνεται πράσινο (θειικό χρώμιο τρισθενές).

Η οξείδωση της αιθανόλης έγινε και με διάλυμα υπερμαγγανικού καλίου (αποχρωματισμός του ιώδους χρώματος του διαλύματος).

Τέλος, για την γνωριμία με το μικροσκόπιο, δόθηκε στους μαθητές η δυνατότητα να δουν φίλτρο τσιγάρου, για να ανακαλύψουν τις «αόρατες» τρύπες του φίλτρου του. Το τσιγάρο αποτελεί άλλον ένα παράγοντα εθισμού και οι «τρύπες» του φίλτρου άλλη μία παραπλάνηση του χρήστη για «αβλαβές» κάπνισμα.

Ευάγγελος Μαρκάκης

Φανή Αναστασίου