Η Επανάσταση του Αυτονόητου

     Με το νόμο 4336/2015 (ΦΕΚ 94/Α’/14-8-2015) που περιέχει μέτρα κατ’ εφαρμογή του Μνημονίου, επήλθαν μερικές τροποποιήσεις στο ν. 2969/2001.

(επισυνάπτεται ένα άτυπο κείμενο - αποτέλεσμα προσωπικής εργασίας - με  κωδικοποιημένο το ν. 2969/2001, όπου έχουν ενσωματωθεί οι μέχρι τώρα τροποποιήσεις με διακριτό τρόπο).

     Μεταξύ άλλων διατάξεων καταργήθηκε και η απαγόρευση συστέγασης και συλλειτουργίας οινοποιείου, αποσταγματοποιείου και ποτοποιείου (διατηρήθηκε η σχετική απαγόρευση με οινοπνευματοποιείο Α’ και Β’ κατηγορίας, άραγε γιατί; Μήπως γιατί οινοπνευματοποιεία Α’ κατηγορίας δεν υφίστανται πλέον και οινοπνευματοποιείο Β’ κατηγορίας έχει μείνει ένα, χωρίς προοπτική να ιδρυθεί και άλλο;)

     Επιτέλους, έγινε αυτό που έπρεπε να έχει γίνει από χρόνια. Πιο σωστά, δεν έπρεπε ποτέ να μπεί αυτός ο περιορισμός στο ν. 2969/2001.

                 Ο περιορισμός αυτός εδραζόταν νομικά σε μια διάταξη του ν. 396/76 «Περί οινολογικών κατεργασιών και εμπορίας του οίνου» και συγκεκριμένα της παραγράφου 2 του άρθρου 19 του νόμου αυτού, σύμφωνα με την οποία:

                 «Ουδεμία άδεια συστεγάσεως οινοποιείων και οινοπνευματοποιείων Β’ κατηγορίας χορηγείται. Τα οινοποιεία δέον να εγκαθίστανται εις κτίρια αυτοτελή και ανεξάρτητα, κείμενα εις απόστασιν από εγκαταστάσεις οινοπνευματοποιείων Β’ κατηγορίας, εργοστασίων παραγωγής όξους, χυμών εξ ετέρων καρπών, ζυμομυκήτων αρτοποιίας, σταφιδίνης, καθαράς γλυκόζης (δεξτρόζης), μαρμελάδας εκ ξηράς σταφίδος ως και πάσης εγκαταστάσεως, εις ήν χρησιμποποιείται σάκχαρις, σακχαρούχοι και οινοπνευματώδεις ύλαι.

                 » Αι εν λόγω εγκαταστάσεις θα πρέπει να διαχωρίζονται των οινοποιείων ή δια δημοσίας οδού ή δια παρεμβολής εγκαταστάσεων, οι οποίαι αποκλείουν την εσωτερική επικοινωνία.»

     Η απαγόρευση αυτή ταλάνισε όλα αυτά τα χρόνια τους πάντες:

- Τους ήδη λειτουργούντες παραγωγούς που δεν μπορούσαν να παράγουν τσίπουρο κανονικά και έπρεπε να σκαρφίζονται διάφορες λύσεις για να παρακάμψουν το πρόβλημα.

- Τους υπαλλήλους που προσπαθούσαν να βρουν λύση ευνοϊκή για την παραγωγή και αντιμετώπιζαν τις απειλές για πειθαρχικό παράπτωμα, ιδιαίτερα τα χρόνια που οι επιθεωρητές δρούσαν εν πολλοίς, ως σύγχρονοι Ιαβέρηδες.

- Την πολιτική ηγεσία που μη τολμώντας να αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο, κάθε χρόνο έβγαζε αποφάσεις προσωρινής παράτασης για τους ήδη λειτουργούντες παραγωγούς, αποφάσεις που κινούνταν στα όρια της νομιμότητας, γιατί οι νόμοι είναι ανώτεροι των υπουργικών αποφάσεων, πολλώ μάλλον των αποφάσεων των γενικών γραμματέων.

-Τους νέους επιχειρηματίες που δεν μπορούσαν να προχωρήσουν στην ίδρυση νέων μονάδων, την ώρα που το τσίπουρο βρισκόταν σε μεγάλη άνοδο στην αγορά.

Μια προφανώς παράλογη συνέπεια αυτής της διάταξης ήταν  η απαγόρευση παραγωγής βερμούτ -που υπάγεται στους αρωματισμένους οίνους- από τους οινοποιούς, δεδομένου ότι στις προδιαγραφές του βερμούτ περιλαμβάνεται η προσθήκη ζάχαρης. Έτσι το Γ.Χ.Κ. έδινε επί δεκαετίες άδεια εμφιαλώσεως οίνων και βερμούτ (που καταργήθηκε τώρα και αυτή) στους οινοποιούς, ενώ στην πράξη απαγορευόταν η παραγωγή βερμούτ από αυτούς (βλ. Σκοτεινή Πλευρά του Φεγγαριού, ΤΕΥΧΟΣ, 47, Αύγουστος 2010).

 Ποιός μπορούσε να φτιάξει βερμούτ; Οι ποτοποιοί, με βάση μια υπουργική απόφαση του 1962, που στηριζόταν σε μια απόφαση του Α.Χ.Σ. του 1959, απόφαση που ελάχιστοι γνώριζαν ακόμη και μεταξύ των υπαλλήλων του Γ.Χ.Κ. που ασχολούνταν με το αντικείμενο.  

     Τώρα πιά, επιτέλους, μπορούν οι παραγωγοί να παρασκευάζουν τον οίνο τους, και κατά τρόπον ώστε να μπορεί να παραχθεί τσίπουρο από τα υπολείμματα της οινοποίησης, να αποστάζουν τα στέμφυλα και να εμφιαλώνουν το προϊόν, χωρίς να χρειάζεται να βρούν τρόπο να χωρίζονται οι εγκαταστάσεις είτε με εσωτερικά χωρίσματα (εάν οι Υπηρεσίες είναι επιεικείς) είτε με δημόσια οδό (εάν οι Υπηρεσίες είναι αυστηρές).

 

Τα ερωτήματα όμως παραμένουν αδυσώπητα αναπάντητα:

-Γιατί χρειάστηκε τόσος χρόνος για να αλλάξουν οι διατάξεις αυτές και μόνο κάτω από την επιβολή των «ξένων»;

-Γιατί τόσες προσπάθειες όλων αυτών των χρόνων (άρθρα, επανειλημμένα ενημερωτικά σημειώματα στους Υπουργούς, δημόσιες τοποθετήσεις) πήγαιναν στο βρόντο;

-Γιατί απειλήθηκαν υπάλληλοι με πειθαρχικές διώξεις;

-Γιατί ταλαιπωρήθηκαν οι παραγωγοί;

    Φυσικά, δεν περιμένει κανείς από τους κατόχους της εξουσίας την κατάθεση συγνώμης για τις εμμονές τους, όταν μάλιστα οι ίδιοι κατά κανόνα που φύλαγαν τις Θερμοπύλες της γραφειοκρατίας, ευρίσκονται στις θέσεις ευθύνης, από τις οποίες καλούνται να εφαρμόσουν τις νέες απλουστευτικές διατάξεις, εφαρμογή την οποία υπηρετούν (;)  με βαριά καρδιά και νοσταλγία του παρελθόντος.

     Περιμένει, όμως, κανείς να γίνει ανοικτός και ελεύθερος διάλογος για τα λάθη του παρελθόντος και κυρίως για τις διορθώσεις που απαιτούνται στο άμεσο παρόν. Δεν είναι μόνο οι διατάξεις που απλοποιούνται κάθε φορά με το εκάστοτε Μνημόνιο, όλο το θεσμικό πλαίσιο βρίθει από αναχρονιστικές, αναποτελεσματικές, συχνά στα όρια του παραλόγου, διατάξεις που πνίγουν την ανάπτυξη της παραγωγής (και τη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης), σε μια εποχή που αυτή ακριβώς η ανάπτυξη της παραγωγής είναι  αξίωμα για να μπορέσει η χώρα να αποφύγει την οικονομική κατάρρευση.

     Πρέπει η Δημόσια Διοίκηση να ξεπεράσει τα λογικά και ηθικά βαρίδια που την εμποδίζουν να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα ρεαλιστικά. Η αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου προς την κατεύθυνση της απόρριψης όλων αυτών των γραφειοκρατικών και αντιαναπτυξιακών νομοθετικών ρυθμίσεων πρέπει να αρχίσει άμεσα με δική μας πρωτοβουλία, γιατί είναι πράγματι όνειδος να έρχονται οι «ξένοι» και να επιβάλουν «εν μια νυκτί» αλλαγές που έπρεπε να έχουμε κάνει μόνοι μας εδώ και πολύ καιρό, και για τον λόγο ότι έτσι θα ήσαν πληρέστερες και ορθότερες.

     Πρέπει η Υπηρεσία μας (όπως και κάθε Υπηρεσία) να αρχίσει από τα δικά της αντικείμενα, γιατί είναι εύκολο να βλέπεις τα σφάλματα των άλλων, αλλά να εθελοτυφλείς για τα δικά σου.

Είπε κάποτε ένας διευθυντής:

«αν τα καταργήσουμε όλα, θα καταργηθούμε και εμείς»

και η υπάλληλος απάντησε:

«εάν καταργήσουμε τα άχρηστα και αναδείξουμε τα ουσιαστικά, ίσως μπορέσουμε να κρατηθούμε. Αλλιώς, θα έλθει το τσουνάμι και θα τα σαρώσει όλα και μάς μαζύ».

    Ποιόν δικαιώνει η ζωή (σε αντίθεση με την διοικητική και πολιτική ηγεσία) είναι προφανές. Δεν έχει όμως σημασία η δικαίωση, τόσο για προσωπικούς λόγους, αλλά, ως η απόδειξη ότι πρέπει να ξεπεράσουμε τη λογική και ηθική κρίση που είναι διάχυτη γύρω και μέσα μας και να πραγματοποιήσουμε την επανάσταση του αυτονόητου.

Αλεξάνδρα Σκορδάκη