Μη λησμονάμε τη Δημοκρατία

   

      Στις μέρες μας, λόγω της οικονομικής κρίσης και όχι μόνο, η πολιτική συζήτηση σε όλα τα επίπεδα, από τη Βουλή μέχρι την παρέα, τείνει να περιορισθεί αποκλειστικά στα οικονομικά θέματα. Έτσι, μεγαλώνει ο κίνδυνος να συρρικνωθεί η δημοκρατία σε όλες της τις πτυχές αργά και αθόρυβα και εμείς «περί άλλα τυρβάζοντες» να μην το αντιληφθούμε παρά μόνον, όταν τα πράγματα θα έχουν φθάσει σε οριακό σημείο.

     Τα δείγματα αυτής της συρρίκνωσης είναι πλέον ορατά σε όλους τους κοινωνικούς κύκλους, από τις ιδιωτικές συζητήσεις, όπου η επιθετικότητα έχει ανέβει πολλά σκαλοπάτια, μέχρι τη λειτουργία του Κράτους, όπου αναδύεται μια μιλιταριστική νοοτροπία που διαπερνά την καθημερινή συμπεριφορά και δραστηριότητα.

     Τα δείγματα αυτής της μιλιταριστικής νοοτροπίας πληθαίνουν καθημερινά :

-Οι κατέχοντες θέσεις εξουσίας εκπέμπουν προς τους ιεραρχικά υφισταμένους τους εντολές με ύφος που θυμίζει το «αποφασίζομεν και διατάζομεν» του Ζαγοριανάκου.

-Οι προθεσμίες που τίθενται για την εκτέλεση των εντολών είναι αδικαιολόγητα ασφυκτικές και δεν επιτρέπουν την επεξεργασία θέσεων που πραγματικά ανταποκρίνονται στο αίτημα της εποχής για βελτίωση της λειτουργικότητας. Από την άλλη πλευρά όμως, παρατηρείται το φαινόμενο, οι θέσεις που διαμορφώθηκαν με το μαχαίρι στο λαιμό να σκουριάζουν στα συρτάρια της ηγεσίας, να αναμορφώνονται ατερμόνως, και το τελικό αποτέλεσμα να προκύπτει (εάν προκύψει ποτέ) μετά από χρόνια και εντελώς διαφορετικό.

-Το ύφος προς τους ιεραρχικά κατώτερους γίνεται όλο και πιο αυταρχικό και απειλητικό, υπερβαίνοντας ενίοτε και τα κοινωνικώς αποδεκτά όρια, ενώ ενοχοποιείται η οποιαδήποτε διαφωνία και αντίρρηση προς τους ιεραρχικά ανώτερους με αποτέλεσμα να τείνει να γίνει είδος προς εξαφάνιση.

-Η αλαζονεία της εξουσίας έχει υπέρμετρα μεγεθυνθή και οι κατέχοντες τις θέσεις εξουσίας τείνουν να απωλέσουν την εκτίμηση που οφείλουν στους υφισταμένους τους, τους οποίους αντιμετωπίζουν ως πειθήνιους εντολοδόχους και όχι ως σεβαστούς συνεργάτες, οι οποίοι διαθέτουν πολύτιμες γνώσεις και εμπειρία. Εισηγήσεις των Υπηρεσιών σαπίζουν στα γραφεία των Υπουργών, χωρίς καμμία εξήγηση ούτε καν επικοινωνία με τους αρμόδιους υπαλλήλους που δέχονται τις πιέσεις της συνείδησής τους, αλλά και της κοινωνίας.

-Η τήρηση της νομιμότητας νοείται ως απολύτως ελαστική. Επικρατεί πλέον η άποψη ότι όλοι οι νόμοι μπορούν να υπερπηδηθούν από τους κατέχοντες υψηλή εξουσία, προκειμένου αυτοί να επιτύχουν τους στόχους τους.

     Αυτές τις μέρες μάς απασχολεί όλους το θέμα της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων που απειλείται με το καθεστώς της διαθεσιμότητας. Η συζήτηση στρέφεται σχεδόν αποκλειστικά στο οικονομικό θέμα και αυτό δεν είναι αδικαιολόγητο στην εποχή της οικονομικής κρίσης. Πέρα απ’ αυτό, ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο βασικός στόχος της μονιμότητας δεν είναι η οικονομική διασφάλιση των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά η διασφάλιση της ορθής λειτουργίας τους μέσα στη Δημόσια Διοίκηση. Αυτή η λειτουργία απαιτεί ανεξαρτησία από οικονομικά συμφέροντα, κομματικές εξαρτήσεις, πολιτικές επιδιώξεις, και η ανεξαρτησία αυτή έχει ως βασική προϋπόθεση την μονιμότητα.

-Η μονιμότητα είναι αυτή που επιτρέπει στον δημόσιο υπάλληλο να λειτουργήσει ως κρατικός λειτουργός, να αντιταχθεί σε ιδιοτελή συμφέροντα από όπου και αν προέρχονται αυτά και να πράξει με κριτήριο την εξυπηρέτηση του νόμου και της κοινωνίας.

-Η μονιμότητα είναι αυτή που του επιτρέπει να πάρει δύσκολες αποφάσεις, όταν πρέπει να πράξει με βάση το πνεύμα και όχι το γράμμα του νόμου.

-Η μονιμότητα είναι αυτή που του επιτρέπει να υψωθεί πάνω από τα επιμέρους συμφέροντα των ενδιαφερομένων φορέων, συχνά να συγκρουσθεί με αυτά και να δράσει υπηρετώντας τα συμφέροντα του έθνους και της κοινωνίας.  Πολλές φορές η δράση του αυτή αναγνωρίζεται έπειτα από καιρό και από τους ίδιους που τον αναθεμάτιζαν.

     Δεν αντιλέγω φυσικά ότι η μονιμότητα χρησιμοποιήθηκε και με αρνητικούς τρόπους και έγινε αιτία για πολλά φαινόμενα δυσλειτουργίας, όπως η αδιαφορία, η αλαζονεία, η τεμπελιά και άλλα που όλοι γνωρίζουμε. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να πάμε στο άλλο άκρο, την κατάργησή της. Υπάρχουν μέτρα για την αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων, τα οποία σε καμμία περίπτωση δεν χαρακτηρίζουν την πλειοψηφία των δημοσίων υπαλλήλων.

     Είναι λοιπόν και η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων βασικό συστατικό του δημοκρατικού πολιτεύματος, αλλιώς οι δημόσιοι υπάλληλοι θα μετατραπούν σε «τσιράκια» της πάσης φύσεως εξουσίας με αποτέλεσμα την διάλυση του δημοκρατικού Κράτους. Οι νεώτεροι δεν έχουν βιώσει κάτι τέτοιο, και συγχωρούνται να παρασύρονται από τις Σειρήνες της εποχής, εμείς όμως οι μεγαλύτεροι δεν επιτρέπεται να λησμονούμε.

     Το σύνθημα που συμπύκνωσε τους αγώνες για τη Δημοκρατία: «Ψωμί, παιδεία, ελευθερία» είναι ολιστικό, δεν μπορεί να σπάσει στα επιμέρους στοιχεία. Άς προσπαθούμε λοιπόν να αγωνιζόμαστε γι’ αυτό στο σύνολό του κάθε στιγμή και σε κάθε πτυχή της ζωής μας. 

Αλεξάνδρα Σκορδάκη