Η επόμενη ημέρα

   Η επόμενη ημέρα μας βρίσκει όλους μουδιασμένους, με ένα πικρό συναίσθημα, με βλέμμα γεμάτο αβεβαιότητα και φόβο για το μελλούμενο. Αν ήταν εδώ ο πάτος του βαρελιού, αν η κατρακύλα είχε σταματήσει σε κάποιο ίσιωμα, τα πράγματα θα ήταν αλλιώς. Το βάθος είναι άγνωστο και το φως στην άκρη του τούνελ μπορεί να είναι ο ήλιος, μπορεί όμως να είναι και το τρένο που έρχεται καταπάνω μας.

 Το σκηνικό στήθηκε περίτεχνα εδώ και ενάμισυ χρόνο. Υπουργοί, βουλευτές και δημοσιογράφοι φρόντισαν να προλειάνουν το έδαφος με «κοπρίτες» δημοσίους υπαλλήλους, με «ένα εκατομμύριο δημοσίους υπαλλήλους που ταλαιπωρούν δέκα εκατομμύρια Έλληνες», με προνομιούχους, χαραμοφάηδες και άλλα τέτοια αφοριστικά. Η λάσπη, όταν κολλήσει πάνω σου δύσκολα καθαρίζει. Οι ίδιοι φρόντισαν να πείσουν τους αφελείς ότι ως άλλοι Ρομπέν των Δασών θα κόψουν από τα «ρετιρέ» και θα τα δώσουν στα «ισόγεια» και τα «υπόγεια». Εδώ γελάμε… Το ίδιο χρονικό διάστημα οι δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές μας ηγεσίες έβαζαν συνεχώς «κόκκινες γραμμές», πέρα από τις οποίες δεν θα υποχωρούσαμε με τίποτα. «Δεν θα ανεχτούμε καμία περαιτέρω μείωση στις αποδοχές μας» ήταν το μόνιμο σύνθημά τους. Και λοιπόν;

Η επόμενη μέρα μας βρίσκει με το τρισκατάρατο πολυνομοσχέδιο να έχει γίνει νόμος του κράτους. Τα ΔΕΧΕ πέθαναν. Αιωνία τους η μνήμη. Ήρθε επιτέλους η αξιοκρατία, η σύνδεση μισθού με παραγωγικότητα, η σύνδεση προαγωγών και μισθών με την επίτευξη στόχων. Τώρα το ποιος θα τους βάζει αυτούς τους στόχους ή μάλλον καλύτερα ποιοι ξέρουν να βάζουν στόχους, ποιοι γνωρίζουν να αξιολογούν τους στόχους, ποιοι θα μπορέσουν να αξιολογήσουν ποιες μονάδες και ποιοι υπάλληλοι πέτυχαν τους στόχους και κυρίως ποιοι θα μπορέσουν να τα ποσοτικοποιήσουν όλα αυτά, είναι λεπτομέρειες. [Ας μην ξεχνάμε: δεν θα μπορείς να εξελιχθείς μισθολογικά αν δεν έχεις πετύχει για δύο συνεχόμενα χρόνια το 50% (!) των στόχων σου, ενώ για να δικαιούσαι το κίνητρο επίτευξης στόχων (Κ.Ε.Σ.) θα πρέπει να έχεις πετύχει το 90% (!) των στόχων σου.] Μήπως ξέρει κανείς που πουλάνε στοχόμετρα; Για άλλη μια φορά, άλλη μια μεταρρύθμιση, άλλο ένα οικοδόμημα που άρχισε να χτίζεται από τη σκεπή και όχι από τα θεμέλια.

Ψάχνει κανείς να βρει τι από όλα είναι το χειρότερο. Το ότι οι αποδοχές μας κατρακύλησαν σε μία νύχτα απότομα; Το ότι άνοιξε η πόρτα της εξόδου με τις πρώτες εφεδρείες και παραμένει ορθάνοιχτη για την επόμενη φουρνιά; Το ότι το αφορολόγητο όριο έπεσε στις 5000 €; Ή μήπως το άρθρο 37, το οποίο κάποιοι ισχυρίζονται ότι θα γίνει η δίνη που θα μας ρουφήξει όλους; Ναι σε όλα.

Η επόμενη μέρα μας βρίσκει μετά από μια πολυήμερη και επιτυχημένη (για τα δεδομένα του ΓΧΚ) απεργία. Μια απεργία που μπορεί να μην πέτυχε τους στόχους της, αλλά που έδειξε ότι η αξιοπρέπεια πεθαίνει τελευταία. Όσοι συμμετείχαν (οι περισσότεροι) θα χάσουν πολλά χρήματα. Υπάρχουν και κάποιοι που έχουν πραγματικά σοβαρό οικονομικό πρόβλημα. Ορισμένοι από αυτούς συμμετείχαν, κάποιοι άλλοι όχι. Ας δώσουμε συγχαρητήρια στους πρώτους και ας φανούμε επιεικείς προς τους δεύτερους. Υπάρχουν και οι άλλοι που για μια ακόμη φορά επέλεξαν και την πίτα σωστή και το σκύλο χορτάτο. Πήραν άδειες και καθάρισαν και με τη συνείδησή τους και με την απεργία και με τις ομάδες περιφρούρησης.

Πολλοί ισχυρίζονται ότι το μεταπολιτευτικό πολιτικό σύστημα που χτίστηκε τα τελευταία 35 χρόνια ψυχορραγεί. Λέγοντας πολιτικό σύστημα εννοούν το σύμπλοκο των πολιτικών κομμάτων, τόσο αυτών που άσκησαν όσο και αυτών που δεν άσκησαν εξουσία, με τις συνδικαλιστικές ηγεσίες, τα εκδοτικά συγκροτήματα, τις κατασκευαστικές εταιρίες και γενικότερα την κρατικοδίαιτη «ιδιωτική» πρωτοβουλία. Το σύμπλεγμα έστησε έναν χορό στο οποίο δυστυχώς συμμετείχαμε όλοι, άλλοι συνειδητά, άλλοι από κεκτημένη ταχύτητα, άλλοι με την ανοχή που επέδειξαν όλα αυτά τα χρόνια, άλλοι γιατί ωφελήθηκαν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό. Ο χορός αυτός που ήταν κυκλικός, αύξανε συνεχώς την ταχύτητά του και έφτασε σήμερα να γίνει στρόβιλος που απειλεί να μας καταπιεί όλους μαζί. Είναι έτσι τα πράγματα; Και αν είναι όντως έτσι, τι θα γίνει μετά; Η επόμενη μέρα ξημέρωσε, το όνειρο τελείωσε και για πολλούς έχει ήδη αρχίσει ο εφιάλτης. Σε ποιο μονοπάτι θα πορευτούμε, ποιους δρόμους θα ανοίξουμε και με ποιά εργαλεία;

Ας έρθουμε τώρα και στα δικά μας. Στη δίνη των γεγονότων όλοι ψάχνονται. Όσοι μπορούν ετοιμάζονται για αναζήτηση εργασίας εκτός ΓΧΚ, ή εκτός δημοσίου γενικότερα ή και εκτός Ελλάδας ακόμη πιο γενικά. Όσοι δεν μπορούν, οι «εγκλωβισμένοι στο δημόσιο», αναζητούν, κατά τα ψέματα, τρόπους για να αναπληρώσουν μέρος των χαμένων αποδοχών τους. Αυτά σε ατομικό επίπεδο. Σε συλλογικό, τα πράγματα έχουν διαφορετικά. Τις επόμενες μέρες, τους επόμενους μήνες θα κληθούμε να διεκδικήσουμε κάτι καλύτερο. Κάτι σαν το Κ.Ε.Σ. ή το Κ.Ε.Δ.Σ. ή το ανθυγιεινό κλπ. Τουλάχιστον έτσι ελπίζω, αν και πολύ φοβάμαι ότι πολύ γρήγορα θα αρχίσουμε να τρέχουμε για να περισώσουμε και αυτά τα λίγα που μας απέμειναν ή για να περισώσουμε το δικαίωμα μας στην εργασία, επειδή, μην ξεχνάτε: η 6^η δόση δεν ήταν η τελευταία, υπάρχει και 7^η (γύρω στα Χριστούγεννα) και δεν ξέρω πόσες άλλες ακόμα. Ποια ακριβώς θα είναι τα αιτήματά μας;  Με ποιους τρόπους θα τα διεκδικήσουμε; Για ποιους θα τα διεκδικήσουμε; Θεωρώ ότι θα πρέπει να ξαναδούμε από την αρχή κάποια ζητήματα. Αν δεν επανεξετάσουμε τη σχέση μας με την υπηρεσία και με τον εργοδότη μας (το ελληνικό δημόσιο), αν δεν οριοθετήσουμε το διεκδικητικό μας πλαίσιο, αν δεν επιλέξουμε προσεκτικά τους στόχους μας (αχ αυτοί οι στόχοι), αν συνεχίσουμε να βάζουμε κόκκινες γραμμές που τις καταπατάμε, αν συνεχίσουμε να βάζουμε τον πήχη εκεί που μόνο από κάτω μπορούμε να περνάμε, πολύ φοβάμαι ότι πολύ σύντομα θα έχουμε μπει εντελώς στο περιθώριο. Δεν έχω έτοιμες απαντήσεις. Άλλωστε πολλές από αυτές είναι δύσκολες, άλλες μπορεί να είναι αμφίσημες και άλλες πονάνε. Κάποια ερωτήματα θέλω να θέσω με τη φιλοδοξία να συμβάλλουν στον προβληματισμό και στον διάλογο για την επόμενη ημέρα. Πολλά από αυτά τα συζητούμε με τους φίλους μας, τα ψιθυρίζουμε και λίγο παραέξω, αλλά μέχρι εκεί. Νομίζω ότι είναι καιρός να τα συζητήσουμε και δημόσια.

1.       Καλώς παίρναμε τα ΔΕΧΕ ή όχι; Το ερώτημα τίθεται και αλλιώς: ήταν οι αποδοχές μας υψηλές, κανονικές ή χαμηλές;
2.     Έπρεπε να παίρνουν όλοι τα ΔΕΧΕ;  Ή, έπρεπε όλοι να έχουν το ίδιο ύψος αποδοχών; (Η λέξη όλοι δεν υπονοεί μόνο την ισοπέδωση μεταξύ των κλάδων αλλά και την ισοπέδωση των υπαλλήλων εντός του ίδιου κλάδου). Τυπικά και ουσιαστικά προσόντα, εργατικότητα, αποδοτικότητα και παραγωγικότητα, έπρεπε ή δεν έπρεπε να διαφοροποιούν το ύψος των αποδοχών;
3.     Γιατί απορρίπταμε πάντοτε μετά βδελυγμίας το άνοιγμα του ΓΧΚ και σε άλλες ειδικότητες; Αυτό ήταν που θα κατέστρεφε την υπηρεσία, τον κλάδο ή τα ΔΕΧΕ;
4.     Πως χτίστηκαν οι διάφορες συμμαχίες στον συνδικαλιστικό μας χώρο; Ποιοι ήταν οι «φίλοι» μας και πως ακριβώς θεμελιώθηκαν αυτές οι φιλίες;
5.     Τι ακριβώς σκοπεύουμε να διεκδικήσουμε από εδώ και στο εξής; Όλα για όλους ή μήπως θα πρέπει να ξαναδούμε την πιθανότητα να υπάρχουν κάποιες διαφοροποιήσεις;
6.    Σε ποια βάση θα στηρίξουμε τις διεκδικήσεις μας; Στο ότι ανήκουμε στο Υπουργείο Οικονομικών, άρα εισπράττουμε (βλέπε δημοσιονομικούς στόχους); Ή μήπως στο ότι είμαστε ένας επιστημονικός κλάδος που άλλος δεν υπάρχει; Με υψηλά επιστημονικά προσόντα που άλλα δεν υπάρχουν; Μήπως θα πρέπει να ξεκαβαλήσουμε λίγο το καλάμι; Μήπως θα πρέπει να θυμηθούμε ότι όσοι υπάλληλοι έχουν προσληφθεί τα τελευταία 15 χρόνια στο δημόσιο είναι εξίσου υψηλών προσόντων; Με άλλα λόγια πάμε με την ΟΣΥΟ ή πάμε μόνοι μας;
7.    Πώς σκοπεύουμε να παρέμβουμε στη θέσπιση των θεσμικών αλλαγών που επέρχονται;
8.   Ανεξαρτήτως των προθέσεων της πολιτείας, μήπως θα πρέπει να επανεξετάσουμε το ρόλο των αιρετών μελών των υπηρεσιακών συμβουλίων και γιατί όχι και την αναγκαιότητα ύπαρξής τους;
9.     Γιατί θα πρέπει υποχρεωτικά να υπάρχουν παρατάξεις στο σύλλογο; Και εν πάση περιπτώσει γιατί θα πρέπει αυτές οι παρατάξεις να έχουν σημείο αναφοράς ή να αντανακλούν τα κόμματα του κοινοβουλίου;
10.   Αρκεί το δίκαιο των αιτημάτων μας για να νομιμοποιήσει ή έστω να καθαγιάσει μια πράξη όπως η κατάληψη δημόσιου κτιρίου; Μπορούμε να σκεφθούμε μια ανάλογη κατάληψη ιδιωτικής επιχείρησης; Ενός εργοστασίου ας πούμε; Εξ όσων γνωρίζω, μόνο σε επαναστατικές περιόδους της ιστορίας έχει συμβεί κάτι τέτοιο και δε νομίζω πως αυτή είναι η περίπτωσή μας.
11.    Βεβαίως και είναι αναφαίρετο το δικαίωμα της επιλογής του κάθε υπαλλήλου να απεργεί ή να μην απεργεί. Από αυτή την άποψη, τάχθηκα και τάσσομαι κατά της ύπαρξης ομάδων περιφρούρησης. Αλλά, για πόσο καιρό θα μπορεί να εξακολουθεί να είναι μέλος του συλλόγου κάποιος που δεν απεργεί ποτέ; Αντίστοιχα, για πόσα χρόνια θα μπορεί κάποιος να μην πληρώνει τη συνδρομή του μέχρι να πάψει να είναι μέλος του συλλόγου;
12.    Αφού η ενασχόληση με τον συνδικαλισμό δεν είναι υποχρεωτική και γίνεται σε εθελοντική βάση γιατί θα πρέπει να επιτρέπεται σε μέλη του ΔΣ να μην απεργούν ή να δηλώνουν άδεια σε μέρες απεργίας;
13.    Μήπως έφθασε η ώρα για μια ανανέωση του καταστατικού του συλλόγου ταυτόχρονα με τη θέσπιση κανόνων δεοντολογίας για τα μέλη του;

Υπάρχουν πολλά ακόμα ερωτήματα που θα μπορούσε να θέσει κάποιος. Αν δε θέλουμε πια να στρουθοκαμηλίζουμε, αν δε θέλουμε να χάσουμε και τα πασχάλια (γιατί τα αυγά τα έχουμε ήδη χάσει) ας κοιταχτούμε κατάματα και ας επιχειρήσουμε να ανιχνεύσουμε τις απαντήσεις μας. Ίσως αυτό μας βοηθήσει να περισώσουμε κάτι, ίσως μας βοηθήσει να πάμε λίγο μπροστά. Γιατί, όπως λέει και ο ποιητής: «Ό,τι μέχρι χθες μας γέμιζε, σήμερα θέλει κι άλλο για να μη χαθεί».

Συμεών (Μάκης) Κυριακίδης

Αθήνα 22/10/2011