Κατανάλωση Αλκοόλης στην Ελλάδα και στην Ευρώπη

Εισαγωγή

     Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε εκπονήσει σε συνεργασία με την Ευρωπαική Ένωση έκθεση με θέμα: «Αλκοόλη στην Ευρωπαϊκή Ένωση», η οποία δημοσιεύτηκε το 2012 στο Διαδίκτυο. 
(http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0003/160680/e96457.pdf?ua=1)

     Μια επιτομή εκείνης της έκθεσης είχε εκπονηθή (από την υπογράφουσα) με τίτλο «Κατανάλωση αλκοόλης στην Ελλάδα», η οποία πέραν της παρουσίασης στοιχείων που αφορούσαν εν γένει την Ευρωπαϊκή Ένωση, εστίαζε και στην κατανάλωση της αλκοόλης στην Ελλάδα (ανηρτήθηκε στην ιστοσελίδα eteropolikos.blogspot.com, στις 21-2-2014)

      Το 2019, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας πάντοτε σε συνεργασία με την Ε.Ε. εκπόνησε εκ νέου σχετική έκθεση με θέμα: Status report on alcohol consumption, harm and policy responses in 30 European countries, 2019, η οποία είναι δημοσιευμένη στο Διαδίκτυο

(http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0019/411418/Alcohol-consumption-harm-policy-responses-30-European-countries-2019.pdf?ua=1)

     Αμφότερες οι  ως άνω εκθέσεις αφορούν  την περιοχή που καταγράφεται ως Ε.Ε.+ (E.U.+) και συμπεριλαμβάνει τις χώρες της Ε.Ε., την Ελβετία και τη Νορβηγία.

     Οι εκθέσεις αυτές αποτελούν εμπεριστατωμένες μελέτες σχετικά με την κατανάλωση της αλκοόλης, τις επιπτώσεις στην υγεία και τις δράσεις  με στόχο την μείωση του κινδύνου μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

     Το παρόν κείμενο αποτελεί μια επιτομή της ως άνω έκθεσης του 2019. Η επιλογή των στοιχείων έχει γίνει με ευθύνη της συντάκτριας του κειμένου, όπως και η εκτίμηση στο τέλος του κειμένου αποτελεί προσωπική άποψη.

Α. Θνησιμότητα λόγω αλκοόλης

 (Alcohol-attributed mortality)

     Κατ’ αρχήν, περισσότεροι από 290.000 άνθρωποι απεβίωσαν το 2016 στην Ε.Ε.+, λόγω κατανάλωσης αλκοόλης.  Αυτό σημαίνει ότι ο ένας στους 19 θανάτους στις χώρες αυτές οφείλεται στην αλκοόλη, το οποίο με τη σειρά του σημαίνει ότι θα μπορούσε να έχει αποφευχθή, εάν δεν είχε καταναλωθή αλκοόλη. Όπως αναμένεται από τα διαφορετικά επίπεδα και πλαίσια κατανάλωσης αλκοόλης, οι άνδρες είχαν ένα μεγαλύτερο αριθμό θανάτων λόγω αλκοόλης (215.800) απ’ ότι οι γυναίκες (75.300). Η αναλογία θανάτων μεταξύ ανδρών και γυναικών ήταν περίπου 3:1. Παρ’ ότι το μερίδιο των θανάτων λόγω αλκοόλης ήταν σημαντικό το 2016, είχε μειωθή από το 2010 περίπου κατά 3% σε απόλυτους αριθμούς ( από 300.900 σε 291.000) και περίπου κατά 8% σε εκατοστιαία αναλογία.

     Δύο παράγοντες έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην μείωση της θνησιμότητας λόγω αλκοόλης στην Ε.Ε.+ μεταξύ 2010 και 2016: πρώτον, μειώθηκε η συχνότητα της βαρείας περιστασιακής πόσης (heavy episodic drinking) και δεύτερον μειώθηκε η θνησιμότητα λόγω ατυχημάτων που συνδέονταν εν μέρει με βαρεία περιστασιακή πόση.

1. Αιτίες θανάτου

     Η κυρίαρχη αιτία της θνησιμότητας που αποδίδεται στην αλκοόλη βρίσκεται σε τέσσερις ευρείες κατηγορίες: καρκίνος, καρδιαγγειακές παθήσεις, ηπατικές παθήσεις (με κύρια αιτία θανάτου την κίρρωση του ήπατος), και τις βλάβες λόγω ατυχήματος.

     Έχει εκτιμηθή ότι στην χρήση αλκοόλης μπορεί να αποδοθούν οι ακόλουθες μικρότερες κατηγορίες καρκίνου: καρκίνος χειλιών και στόματος, καρκίνος φάρυγγος, καρκίνος οισοφάγου, καρκίνος του παχέος εντέρου και του ορθού, καρκίνος του ήπατος, καρκίνος του μαστού και καρκίνος του λάρυγγος.

2. Επίπεδα θνησιμότητας λόγω αλκοόλης ανά χώρα

Στο Σχήμα 1 καταγράφεται η θνησιμότητα λόγω αλκοόλης στην Ε.Ε.+ το 2016 ως ποσοστό επί του συνόλου των θανάτων.

Υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ των χωρών, πολύ μεγαλύτερη από τα επίπεδα πρόσληψης αλκοόλης. Στο σύνολο, φαίνεται μια δυτικο-ανατολική διαβάθμιση, με τις μεγαλύτερες τιμές στις Βαλτικές χώρες, ακολουθούμενες από τη Ρουμανία. Όπως και με την κατά κεφαλήν κατανάλωση, υπάρχει μεγαλύτερη θνησιμότητα στην μεσαία ζώνη της Ε.Ε.+ και χαμηλότερη θνησιμότητα στον βορρά και στο νότο. Δύο σκανδιναβικές χώρες (Νορβηγία και  Σουηδία) και τέσσερις μεσογειακές (Ιταλία, Μάλτα, Ελλάδα και Κύπρος) είναι στην ομάδα με την χαμηλότερη θνησιμότητα λόγω αλκοόλης που χαρακτηρίζεται από ένα ποσοστό λιγότερο από 4%.

   

Σχήμα 1. Συνολική θνησιμότητα λόγω αλκοόλης (%) ανά χώρα 

3. Θνησιμότητα λόγω αλκοόλης στους εφήβους και νεαρούς ενήλικες

     Όπως είναι αναμενόμενο, η αλκοόλη παίζει έναν αναλογικά μεγαλύτερο ρόλο στην θνησιμότητα των εφήβων και νεαρών ενηλίκων σε σχέση με την μεταγενέστερη περίοδο της ζωής. Οι απόλυτες τιμές της θνησιμότητας στους εφήβους και νεαρούς ενήλικες είναι μικρές, ωστόσο η σχετική συμβολή της αλκοόλης στη θνησιμότητα είναι σημαντικά μεγαλύτερη από ότι στις μεγαλύτερες ηλικίες.

     Ενώ, όσον αφορά το 2016, το 5,5 % (δηλαδή 1 στους 18 θανάτους) όλων των θανάτων στην Ε.Ε.+ προκλήθηκε από την αλκοόλη, στην ομάδα ηλικίας 15-19 ετών το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 19,0%, και στην ομάδα ηλικίας 20-24 ετών, ανέρχεται στο  23,3%. Αυτό σημαίνει ότι,  στην ηλικιακή ομάδα 15-19 ετών  περίπου ο 1 στους 5 θανάτους σχετίζεται με το αλκοόλ , ενώ στην ηλικιακή ομάδα 20-24 ετών  ο 1 στους 4 θανάτους .

     Η κύρια αιτία θανάτου που οδηγεί σε πρόωρη θνησιμότητα στους εφήβους και νεαρούς ενήλικες είναι βλάβες από ατυχήματα (91,3% των θανάτων λόγω αλκοόλης σ’ αυτές τις ηλικιακές ομάδες οφείλεται σε βλάβες από ατυχήματα), με τα μοιραία τροχαία να προκαλούν το 40,7 % της συνολικής θνησιμότητας λόγω αλκοόλης σ’ αυτήν την κατηγορία για αυτήν την ηλικιακή ομάδα.

     Οι επιπτώσεις της χρήσης αλκοόλης στην επιβάρυνση της θνησιμότητας των εφήβων και νεαρών ενηλίκων μειώθηκε από το 2010 σε πιο αξιοσημείωτο βαθμό σε σχέση με τις επιπτώσεις της αλκοόλης στη συνολική επιβάρυνση της θνησιμότητας. Όντως, οι με βάση την ηλικία τυποποιημένες τιμές (age-standardized rates) της θνησιμότητας λόγω αλκοόλης μειώθηκαν κατά 31 % και 30% για τους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες, αντιστοίχως, ενώ ή ίδια τιμή για τον συνολικό πληθυσμό ενηλίκων μειώθηκε κατά 14%.

Β. Κατανάλωση αλκοόλης στην Ευρώπη

1. Πίνακας 1. Δείκτες έκθεσης στην αλκοόλη στην Ε.Ε +, για τα έτη 2016 & 2010.

	2016			2010			% ΜΕΤΑΒΟΛΗ
	ΓΥΝΑΙΚΕΣ	ΑΝΔΡΕΣ	ΣΥΝΟΛΟ	ΓΥΝΑΙΚΕΣ	ΑΝΔΡΕΣ	ΣΥΝΟΛΟ	ΓΥΝΑΙΚΕΣ	ΑΝΔΡΕΣ	ΣΥΝΟΛΟ
ΕΤΗΣΙΑ ΟΛΙΚΗ ΚΑΤΆ ΚΕΦΑΛΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ (ΣΕ ΛΙΤΡΑ ΑΝΥΔΡΗΣ ΑΛΚΟΟΛΗΣ)	4,7	18,3	11,3	4,9	18,4	11,5	-4,5	-0,8	-1,5
ΕΤΗΣΙΑ ΚΑΤΆ ΚΕΦΑΛΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΟΤΕΣ (ΣΕ ΛΙΤΡΑ ΑΝΥΔΡΗΣ ΑΛΚΟΟΛΗΣ)	7,7	21,9	15,7	7,5	21,5	15,2	1,8	2,1	2,9
ΑΠΕΧΟΝΤΕΣ ΕΦ' ΟΡΟΥ ΖΩΗΣ (%)	17,5	5,7	11,8	16,8	5,4	11,3	3,9	4,6	4
ΕΝΕΡΓΟΙ ΠΟΤΕΣ (%)	61,4	83,3	72	65,4	85,7	75,3	-6,2	-2,8	-4,3
ΒΑΡΕΙΑ ΠΕΡΙΣΤΑΣΙΑΚΗ ΠΟΣΗ (%)	14,4	47,4	30,4	17,2	52	34,1	-16	-8,9	-10,7

Σημειώσεις:

1) Η ετήσια κατά κεφαλήν κατανάλωση αφορά τους ενήλικες (ηλικία 15+)

2) Ως βαρεία περιστασιακή πόση ορίζεται το % ποσοστό ενηλίκων με μια τουλάχιστον περίπτωση με πρόσληψη 60 γραμμαρίων άνυδρης αλκοόλης τις περασμένες 30 ημέρες.

3) Στην ολική κατανάλωση αλκοόλης συμπεριλαμβάνεται και η μη καταγεγραμμένη αλκοόλη, η οποία ορίζεται ως η η ποσότητα αλκοόλης που δεν φορολογείται, δεν καταγράφεται στις στατιστικές, καθώς παράγεται, διανέμεται και πωλείται έξω από τα επίσημα κανάλια. Η μη καταγεγραμμένη αλκοόλη υπολογίζεται με βάση μεθόδους που περιγράφονται στην έκθεση του Π.Ο.Υ.

4) Ως ενεργοί πότες ορίζονται οι ενήλικες (15+) με μια τουλάχιστον πρόσληψη αλκοόλης τους τελευταίους 12 μήνες.

2. Τάσεις στην κατανάλωση αλκοόλης μεταξύ 2010 και 2016 στην Ε.Ε.+

     Η ολική κατά κεφαλήν κατανάλωση στην Ε.Ε+ μειώθηκε στην τιμή των 11,3 λίτρων άνυδρης αλκοόλης (άνδρες: 18,3, γυναίκες: 4,7) σε σύγκριση με τα 11,5 λίτρα το 2010.

     Η κατανάλωση της καταγεγραμμένης αλκοόλης μειώθηκε κατά 4,2% (-0,4 λίτρα κατά κεφαλήν) μεταξύ 2010 και 2016, ενώ η κατανάλωση της μη καταγεγραμμένης αυξήθηκε κατά 22,3% (+0,3 λίτρα κατά κεφαλήν).

    Παρατηρούνται διαφοροποιήσεις στις τάσεις της κατά κεφαλήν κατανάλωσης ανά χώρα (σε 17 χώρες παρατηρείται αύξηση, ενώ σε 13 μείωση) και η συνολική μείωση των 0,2 λίτρων κατά κεφαλήν δεν θεωρείται σημαντική εάν ληφθούν υπ’ όψιν οι αβεβαιότητες των μετρήσεων.

     Η μείωση της κατανάλωσης της καταγεγραμμένης αλκοόλης θα μπορούσε να αποδοθεί κυρίως στην μειωμένη κατανάλωση οίνου (-0,2 λίτρα, -4,9%) και αλκοολούχων ποτών (-0,2 λίτρα, -7,3%) και σε μικρότερο βαθμό, στην μπύρα (-0,05 λίτρα, -14,1%) και στα άλλα ποτά.

     Η αναλογία των ενεργών καταναλωτών αλκοόλης στην Ε.Ε.+ μειώθηκε μεταξύ 2010 και 2016 (-4,3 %), με μεγαλύτερη μείωση στις γυναίκες (-6,2%) σε σχέση με τους άνδρες (-2,8%).

     Ως αποτέλεσμα αυτής της μείωσης, αυξήθηκε η μέση πρόσληψη αλκοόλης από τους πότες στην Ε.Ε.+ κατά 2,9% (γυναίκες: +1,8%, άνδρες: +2,1%).

   Η μέση πρόσληψη άνυδρης αλκοόλης από τους πότες το 2016 έφτασε τα 15,7 λίτρα ετησίως, ή 34 γραμμάρια ανά ημέρα, το ισοδύναμο τριών στάνταρ ποτών.

(Σε γενικές γραμμές, ένα στάνταρ ποτό περιέχει περίπου 10-12 γραμμάρια άνυδρης αλκοόλης, αλλά μερικά εστιατόρια και μπαρ σερβίρουν ποτά με μεγαλύτερη περιεκτικότητα από το στάνταρ. Υπάρχουν επίσης διαφορές στο υποτιθέμενο μέγεθος και αλκοολικό τίτλο του στάνταρντ ποτού μεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών).

     Παράλληλα με το ποσοστό των ενεργών καταναλωτών αλκοόλης, το ποσοστό της βαρείας περιστασιακής πόσης μειώθηκε κατά -10,7% (γυναίκες: -16,0%, άνδρες: -8,9%).

3. Κατανάλωση αλκοόλης ανά χώρα

Η κατά κεφαλήν κατανάλωση αλκοόλης για τους ενήλικες (15+) καταγράφεται στο  Σχήμα 2.

Σχήμα 2. Κατά κεφαλήν κατανάλωση μεταξύ ενηλίκων (15+) αλκοόλης ανά χώρα, το  2016.

     Σε γενικές γραμμές υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση της κατανάλωσης αλκοόλης μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.+. 

(Ενώ υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση στα επίπεδα πόσης μεταξύ των χωρών το 2016, αυτή η διαφοροποίηση έχει μειωθή αξιοσημείωτα από το 1990. Η διαφοροποίηση μεταξύ της κατά κεφαλήν κατανάλωση ενηλίκων μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. μειώθηκε από τα 8,3 λίτρα το 1990 στα 6,0 λίτρα το 2000 και στα 3,4 λίτρα το 2010. Η διαφοροποίηση είναι μια στατιστική προσέγγιση που μετράει αποκλίσεις από τον μέσο όρο, εν προκειμένω από τον μέσο όρο της κατανάλωσης αλκοόλης. Η δραματική μέση μείωση της διαφοροποίησης μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. δείχνει ότι το συνολικό επίπεδο κατανάλωσης αλκοόλης έγινε αυξητικά όμοιο σε αυτήν την περιοχή).  

     Η γενική εικόνα το 2016 δείχνει χαμηλότερη κατανάλωση στο βόρειο και νότιο τμήμα της Ε.Ε.+, με την χαμηλότερη κατά κεφαλήν κατανάλωση (7,5 λίτρα ανά ενήλικα) στη Νορβηγία και Ιταλία. Το υψηλότερο επίπεδο κατανάλωσης παρατηρείται στη μέση ζώνη που ξεκινάει από την Ιρλανδία και εκτείνεται μέχρι τη Ρουμανία στα νοτιοανατολικά και τις Βαλτικές χώρες στα βορειοδυτικά. (Παρόμοια ήταν και τα ευρήματα το  2010).

     Με την πάροδο του χρόνου, η μέση κατανάλωση αλκοόλης σε όλες τις βορειοευρωπαϊκές και στις περισσότερες νοτιοευρωπαϊκές χώρες έτεινε προς μείωση, ενώ η μέση κατανάλωση αλκοόλης έτεινε προς αύξηση στην μεσαία ζώνη, έχοντας ως αποτέλεσμα μια ελαφρά μεγαλύτερη διαφοροποίηση της κατανάλωσης αλκοόλης στην Ε.Ε.+ το 2016 συγκριτικά με το 2010.

     Για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους, φαίνεται ότι η προηγούμενη σύγκλιση των επιπέδων πόσης μέσα στην Ε.Ε. μοιάζει να έχει έλθει σε ένα τέλος, αν και οι λόγοι γι’ αυτό δεν είναι εντελώς σαφείς.

  

4. Ενεργοί πότες (καταναλωτές ποτών).

Ως ενεργοί πότες θεωρούνται οι ενήλικες (15+) που έχουν καταναλώσει αλκοόλη τουλάχιστον μια φορά τους περασμένους 12 μήνες.

Στο  Σχήμα 3  καταγράφεται η αναλογία των ενεργών καταναλωτών ποτών ανά χώρα της Ε.Ε.+.

Σχήμα 3. Ποσοστό (%) των ενεργών καταναλωτών ποτών στις χώρες της Ε.Ε.+, το 2016.

5. Βαρεία περιστασιακή πόση

Οι αναλογίες (%) της βαρείας περιστασιακής πόσης στις χώρες της Ε.Ε.+ καταγράφονται στο Σχήμα 4.

Η αναλογία της βαρείας περιστασιακής πόσης είναι μεγαλύτερη στη Γερμανία, Λουξεμβούργο, Τσεχία, Σλοβενία και Βαλτικές χώρες, ενώ είναι χαμηλότερη στις Μεσογειακές χώρες. Στο σύνολο, στις 29 από τις 30 χώρες καταγράφεται μείωση της αναλογίας της βαρείας περιστασιακής πόσης, με την εξαίρεση της Λετονίας, όπου παρατηρείται αύξηση από 42,8 στα 44,3%. Η τάση στην Ε.Ε.+ δείχνει σημαντική μείωση.

     Ανά φύλο, η αναλογία της βαρείας περιστασιακής πόσης των ενηλίκων ακολούθησε τις ίδιες τάσεις, με ετήσιες μειώσεις που φτάνουν το -0,4% και -0,6% για τις γυναίκες και τους άνδρες, αντιστοίχως.

Σχήμα 4. Αναλογία  (%) της βαρείας περιστασιακής πόσης στις χώρες της Ε.Ε.+

Prevalence of HED (defined as the percentage of all adults 15+ with at

6. Συμπέρασμα

     Η παρατηρηθείσα μείωση της ολικής κατά κεφαλήν ετήσιας κατανάλωσης αλκοόλης στην Ε.Ε.+ δεν είναι στατιστικά σημαντική, εκτός από την ηλικιακή ομάδα των εφήβων (15-19 ετών). Αν και η ζημία λόγω αλκοόλης, ειδικά η με βάση την ηλικία τυποποιημένη ζημία λόγω αλκοόλης, και η βαρεία περιστασιακή πόση έχουν μειωθή από το 2010, πράγμα το οποίο είναι θετικό, η επιβάρυνση  της αλκοόλης στην Ε.Ε.+ το 2016 παραμένει πολύ υψηλή. Η μέση κατά κεφαλήν ετήσια κατανάλωση των ενηλίκων ήταν 11,3 λίτρα άνυδρης αλκοόλης (περιλαμβανομένων των ισοβίως απεχόντων και αυτών που ήσαν στο παρελθόν πότες). Αυτή αντιστοιχεί σε ημερήσια πρόσληψη περίπου 170 γραμμαρίων (215 ml) άνυδρης αλκοόλης ανά εβδομάδα, η οποία αντιστοιχεί  σε σχεδόν δύο φιάλες των 750 ml οίνου, αλκοολικού τίτλου 12 % vol.

     Στους ενεργούς πότες (αυτούς που δήλωσαν ότι έχουν καταναλώσει αλκοόλη μέσα στους τελευταίους 12 μήνες), η ετήσια κατά κεφαλήν κατανάλωση ήταν 15,7 λίτρα, το οποίο ισοδυναμεί με μια μέση εβδομαδιαία πρόσληψη περίπου 237 γραμμαρίων (300 ml)  άνυδρης αλκοόλης, η οποία αντιστοιχεί σε λίγο περισσότερο από 2,5 φιάλες των 750 ml οίνου, αλκοολικού τίτλου 12 % vol.

Γ. Κατανάλωση αλκοόλης στην Ελλάδα

Μέση κατανάλωση

     Στην Ελλάδα, η μέση ετήσια κατά κεφαλήν κατανάλωση αλκοόλης από τους ενήλικες (15+) κυμαίνεται από 10 έως 10,9 λίτρα άνυδρης αλκοόλης, σύμφωνα με το Σχήμα 2. Η κατανάλωση αυτή αντιστοιχεί σε μέση ημερήσια κατανάλωση (εάν ληφθεί ως αριθμός ημερών του έτους, το 360) 27,8 - 30,3 ml άνυδρης αλκοόλης ή 232-253 ml οίνου, αλκοολικού τίτλου 12 % vol, ή 70-76 ml αλκοολούχου ποτού, αλκοολικού τίτλου 40% vol.

     Εάν για τον υπολογισμό ληφθεί υπ’ όψιν μόνο το ποσοστό των ενεργών καταναλωτών ποτών, το οποίο είναι, σύμφωνα με το  Σχήμα 3, 65,0-67,4 %, η μέση ετήσια κατά κεφαλήν κατανάλωση αλκοόλης από τους ενήλικες (15+) κυμαίνεται από 14, 8 έως 16,8 λίτρα. Η κατανάλωση αυτή αντιστοιχεί σε μέση ημερήσια κατανάλωση 41,1 - 46,7 ml άνυδρης αλκοόλης, ή 342-389, ml οίνου, αλκοολικού τίτλου 12 % vol ή 103-117 ml  αλκοολούχου ποτού, αλκοολικού τίτλου 40% vol.

Ακραία κατανάλωση

       Σύμφωνα με το Σχήμα 4, στην Ελλάδα το ποσοστό των ενηλίκων με βαριά περιστασιακή πόση είναι 20,0-24,9 %.

       Ως βαριά περιστασιακή πόση χαρακτηρίζεται το ποσοστό όλων των ενηλίκων  (15+) με μια τουλάχιστον περίπτωση ελάχιστης πρόσληψης 60 γραμμαρίων άνυδρης αλκοόλης τις περασμένες 30 ημέρες. Η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί σε 76 ml άνυδρης αλκοόλης ή 633 ml οίνου, αλκοολικού τίτλου 12 % vol ή 190 ml αλκοολούχου ποτού 40% vol.

Κατανάλωση ανά κατηγορία ποτού.

Όσον αφορά την κατανάλωση ανά είδος αλκοόλ, στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το 2016 το 45,5% αφορούσε το κρασί, το 31,5% τη μπίρα και το 21,8% τα αλκοολούχα ποτά (ουίσκι, βότκα κ.α.), ενώ το 2010 τα αντίστοιχα ποσοστά ήσαν 53,2%, 24,9% και 20,5%. Συνεπώς διαχρονικά κερδίζει έδαφος η μπίρα σε βάρος του κρασιού, ενώ η κατανάλωση των υπόλοιπων ποτών είναι αναλογικά περίπου η ίδια.

Μη καταγεγραμμένη κατανάλωση

Ο ΠΟΥ επισημαίνει ότι ένα μεγάλο μέρος από την κατανάλωση αλκοόλ στην Ελλάδα (περίπου το 40%) αφορά μη καταγεγραμμένη επισήμως ποσότητα που δεν καταγράφεται στις στατιστικές, καθώς παράγεται, διανέμεται και πουλιέται έξω από τα επίσημα κανάλια.

Δ. Εκτίμηση

    Η κατανάλωση αλκοόλης εντάσσεται στις ευφραντικές ανθρώπινες δραστηριότητες, ο ρόλος των οποίων είναι πολύ σημαντικός για την ψυχική ισορροπία των ατόμων, αλλά και την εν γένει κοινωνική δραστηριότητα. Απροϋπόθετος όρος γι’ αυτό είναι η εν μέτρω κατανάλωση των ποτών με αλκοόλη στις κατάλληλες συνθήκες, ώστε να αποφεύγονται και οι ασθένειες και τα ατυχήματα. Γι’ αυτό πρέπει να γίνεται διαρκής και συστηματική ενημέρωση του κοινού για το ορθό πλαίσιο κατανάλωσης των ποτών με αλκοόλη και για τις δυσάρεστες έως μοιραίες συνέπειες της υπερβολικής χρήσης τόσο τις άμεσες όσο και τις μακροπρόθεσμες.

     Όσον αφορά την Ελλάδα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Π.Ο.Υ. κατατάσσεται στις χώρες της Ε.Ε + με εν γένει χαμηλή κατανάλωση αλκοόλης, χαμηλή αναλογία βαρείας περιστασιακής πόσης και κυρίως με χαμηλή θνησιμότητα λόγω αλκοόλης. Αυτό βεβαίως δεν αποτελεί λόγο εφησυχασμού, αντιθέτως θέτει σε όλους το καθήκον να συμβάλουμε, ώστε να παραμείνει η κατανάλωση των ποτών με αλκοόλη μια υγιής και ευχάριστη κοινωνική συνήθεια και να ελαχιστοποιηθεί η δυσάρεστη πλευρά.

     «Οίνος ευφραίνει καρδίαν» έλεγαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι και πρέπει να είναι διαρκής η μέριμνα όλων μας, ώστε η ρήση αυτή να μην διαψεύδεται σε καμία περίπτωση.

Αλεξάνδρα Σκορδάκη, 23 Σεπτεμβρίου 2019